Methode
Methode
Hoe we Actieve Hoop bevorderen met Toekomstgericht Leren
Bij Stichting Technotrend bevorderen we Actieve Hoop in het onderwijs door onze toekomstgerichte didactische methode waarin een holistische educatieve benadering centraal staat. Deze methode combineert Challenge-Based Learning met Toekomstdenken en Systeemdenken. Ze is ontworpen om leerlingen uit te rusten met de essentiële vaardigheden en perspectieven die nodig zijn om positief bij te dragen aan de snel veranderende en complexe wereld van de 21e eeuw.
Onze methode biedt een omvattende benadering van leren. Challenge-Based Learning stelt leerlingen in staat om actuele problemen te identificeren en op te lossen, terwijl systeemdenken hen helpt de bredere systemen waarin deze problemen bestaan te begrijpen. Toekomstdenken voegt daar een dimensie aan toe, waarbij leerlingen leren anticiperen op toekomstige ontwikkelingen en implicaties. Deze combinatie zorgt ervoor dat studenten niet alleen reactief zijn, maar ook proactief kunnen handelen en de wereld om hen heen kunnen beïnvloeden.
Kortom: door Challenge-Based Learning, Toekomstdenken en Systeemdenken te integreren, creëren we een dynamische onderwijsmethode die Actieve Hoop bevordert. We rusten leerlingen uit met een brede set aan vaardigheden die hen in staat stelt hun wereld te begrijpen, ermee om te gaan en deze vorm te geven.
We staan hieronder stil bij de verschillende componenten van onze methode.
1. Challenge-Based Learning:
Aanpakken van Echte Wereldproblemen
In Challenge-Based Learning worden studenten uitgedaagd om zich te richten op reële maatschappelijke problemen. Dit vereist dat ze hun interdisciplinaire kennis, kritisch denkvermogen en samenwerkingsvaardigheden toepassen om tot oplossingen te komen. Deze benadering gaat verder dan theoretische kennis; het draait om het daadwerkelijk toepassen van wat geleerd is in praktische situaties. Dit moedigt actieve participatie en betrokkenheid aan bij het leerproces.
Het CBL Proces
Challenge-Based Learning bestaat uit enkele kernstappen. Dit proces is toepasbaar op diverse maatschappelijke uitdagingen, van klimaatverandering tot sociale ongelijkheid, waardoor het breed inzetbaar is in verschillende contexten.
- Identificeren van een Uitdaging: Studenten beginnen met het kiezen van een relevant en actueel maatschappelijk probleem.
- Onderzoek en Reflectie: Ze verzamelen informatie, onderzoeken de context, en reflecteren op de onderliggende oorzaken van de uitdaging.
- Ontwikkelen van Oplossingen: Studenten bedenken en ontwerpen praktische oplossingen die bijdragen aan het aanpakken van het probleem.
Challenge-Based Learning stelt leerlingen in staat om concrete veranderingen te realiseren, zowel in hun eigen gemeenschap als in de bredere wereld. Ze leren dat ze over de vaardigheden en het vermogen beschikken om echte problemen aan te pakken en een verschil te maken.
- Casushouder
- Casustekst
- Introductie van de uitdaging
- Werken in teams
- Brainstormen
- Prototypes
- Presentaties
- Procesgericht
“Ik heb geleerd dat ik breed moet denken en niet in een tunnelvisie, verder kijken dan mijn neus lang is.”
(Jan – HAVO – Griftland college)
2. Toekomstdenken:
Toekomstdenken is het proces waarbij studenten zich verschillende mogelijke toekomstscenario’s voorstellen, hun gevoelens en waarden identificeren, en leren hoe hun keuzes invloed kunnen hebben op de richting van die toekomst. Het helpt hen om proactief te anticiperen op toekomstige uitdagingen en kansen, en om met hoop en doelgerichtheid bij te dragen aan het vormgeven van een positieve toekomst.
We beginnen ons programma met toekomstdenken, zodat leerlingen eerlijk kunnen reflecteren op hoe ze denken dat de toekomst eruit zal zien en hoe dat verschilt van hoe ze willen dat de toekomst eruit komt te zien. Dit creëert een krachtige verbinding tussen hun huidige acties en hun gewenste toekomst, en wakkert hun intrinsieke motivatie aan om stappen te zetten richting die ideale toekomst.
Toekomstdenken draagt bij aan Actieve Hoop door leerlingen te laten reflecteren op hun waarden en gevoelens over de toekomst. Door deze gevoelens bespreekbaar te maken, krijgen ze de kans om onzekerheden en angsten om te zetten in een gevoel van controle en mogelijkheden. Het besef dat verschillende scenario’s mogelijk zijn, gebaseerd op de acties die we vandaag ondernemen, versterkt het bewustzijn dat ze zelf invloed kunnen uitoefenen op hun toekomst. Dit inzicht motiveert hen om actief te werken aan een toekomst die in lijn is met hun idealen en waarden.
- Pollack oefening
- Dagboek van de toekomst
- Journalist uit de toekomst
Praktijk
Voorbeeld
In het Amazonegebied wordt te veel woud gekapt en we willen dat dit stopt. De bomen moeten plaatsmaken voor sojaproductie, dus de schuld ligt niet volledig bij degene die de bomen kapt. Maar waar wordt soja voor gebruikt? Het overgrote gedeelte gaat naar veevoer en het vlees dat daarmee geproduceerd wordt gaat voornamelijk naar consumenten in Noord-Amerika en Europa. Door de macht der gewoonte en de heersende culturele normen consumeren deze bevolkingsgroepen zoveel vlees. De oplossing voor de kap van het Amazonewoud ligt dus deels in de verandering van voedingspatronen.
3. Systeemdenken:
Systeemdenken helpt leerlingen bij het begrijpen van complexe, hedendaagse vraagstukken zoals klimaatverandering. Deze vraagstukken bestaan uit een web van onderling verbonden actoren en relaties die samen een systeem vormen.
Systeemdenken moedigt een kritisch begrip aan van de oorzaken van verschillende problemen. In plaats van zich alleen op symptomen te richten, leren studenten de diepere, structurele oorzaken te herkennen die aan de basis liggen van complexe vraagstukken. Door vanuit verschillende invalshoeken en perspectieven te kijken naar een vraagstuk, leren de leerlingen verschillende kantelpunten in het systeem te identificeren.
Door te focussen op het aanpassen van de structuren die individueel gedrag beïnvloeden, biedt systeemdenken de mogelijkheid om grotere, duurzame veranderingen te realiseren. Dit stelt leerlingen in staat om oplossingen te ontwikkelen die niet alleen symptomen aanpakken, maar ook het systeem als geheel verbeteren.
- Systeemanalyse
- Belanghebbenden onderzoek
Wat is duurzaamheid?
Een alom gebruikte term met veel verschillende definities en dat maakt het lastig om te kaderen waar het programma over gaat.
Wij kiezen voor de Brundtlandt-definitie voor duurzame ontwikkeling als leidraad:
“Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die voorziet in de behoeften van de huidige generatie, zonder de behoeften van toekomstige generaties, zowel hier als in andere delen van de wereld, in gevaar te brengen”
Voor ons geeft dit de ruimte om alle aspecten van een duurzame samenleving te omvatten, van sociale normen tot biodiversiteit, van minder plastic tot kansengelijkheid.
